Szczegóły

Kategoria: Wydawnictwa

Opublikowano: 29 wrzesień 2018

Utworzono: 29 wrzesień 2018

Odsłony: 3748

Instytut Kultur Śródziemnomorskich i Orientalnych Polskiej Akademii Nauk (IKŚiO PAN) jako wytyczne w kwestiach etycznych przyjmuje:
•    postanowienia Committee on Publication Ethics w skrócie COPE (https://publicationethics.org/);
•    Recommendations of International Committee of Medical Journal Editors (ICMJE), które odnoszą się do kwestii etycznych i mogą być zastosowane w czasopismach o profilu archeologiczno-historycznym (http://www.icmje.org/recommendations/);
•    The European Charter for Researchers w kwestiach etycznych odnoszących się do badań archeologiczno-historycznych (https://euraxess.ec.europa.eu/jobs/charter/european-charter).

Wprowadzenie powyższych wytycznych wyjaśnia obowiązki oraz zasady zarówno odnoszące się do Autorów, jak i Redaktorów oraz Recenzentów. Manuskrypty złożone do publikacji w wydawnictwach IKŚiO PAN zostaną przeanalizowane pod kątem oryginalności i rzetelności badań, a proces ich redakcji i recenzji będzie nadzorowany, aby uniknąć:
- zbędnych (zduplikowanych) publikacji;
- plagiatów;
- publikacji bazujących na sfabrykowanych danych;
- nieuzasadnionego dopisywania autorów lub pomijania rzeczywistych autorów publikacji;
- występowania nieujawnionego konfliktu interesów;
- innych nieetycznych działań mających miejsce w trakcie powstawania manuskryptu, jego redakcji lub recenzowania.

IKŚiO PAN przyjmuje następującą definicję wymienionych powyżej nieetycznych zachowań:

Zbędna (zduplikowana) publikacja

Jest to dzieło, w którym Autor powiela własne, wcześniej wydane prace. Zjawisko to może przyjmować różne formy: dosłownego lub częściowego powtórzenia własnych publikacji, albo przesłania do redakcji tekstu opublikowanego w innej wersji językowej.
Wydawnictwa IKŚiO PAN przyjmują do publikacji wyłącznie oryginalne, nieopublikowane dotychczas manuskrypty, które nie zostały złożone do druku w innych wydawnictwach lub instytucjach. W przypadku podejrzenia, że Autor nie zastosował się do w/w zasad IKŚiO PAN podejmuje kroki zgodne z zasadami COPE (patrz: https://publicationethics.org/resources/flowcharts).

LINK DO DIAGRAMÓW: „SPOSÓB POSTĘPOWANIA W PRZYPADKU PODEJRZENIA O ZBEDNĄ (ZDUPLIKOWANĄ) PUBLIKACJĘ” a, b

Plagiat

Plagiat jest jedną z form nierzetelności naukowej i występuje, gdy osoba składająca manuskrypt do wydawnictwa używa pracy innego autora bez zezwolenia, uznania autorstwa lub nie uzgadniając tego z autorem. Plagiat przybiera różne formy, od dosłownego kopiowania do parafrazowania pracy innych. Przy rozstrzyganiu, czy dany tekst jest plagiatem, następujące definicje będą stosowane:
- dosłowne kopiowanie – kopiowanie słowo w słowo, w całości lub w znacznej części utworu bez zgody i potwierdzenia oryginalnego źródła;
- niewielki stopień powtarzalności – kopiowanie słowo w słowo, nawet niewielkiej części utworu bez zgody i potwierdzenia oryginalnego źródła;
- parafrazowanie pracy naukowej innego autora bez potwierdzenia oryginalnego źrodła.
Ponadto w kwestiach możliwego zakresu cytowania utworów innych autorów, wydawnictwa IKŚiO PAN opierają się na art. 29 rozdziału 3 Ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (według polskiego ustawodawstwa), dotyczącym prawa cytatu (patrz: http://www.prawoautorskie.pl/art-29-prawo-cytatu oraz https://www.copyrightuser.org/understand/exceptions/quotation/), jednocześnie uściślając, iż jako cytat wydawca rozumie tekst nie dłuższy niż połowa standardowej strony maszynopisu, tj. 900 znaków ze spacjami. Wydawca nie popiera tzw. „piętrowego” cytowania, cytowania selektywnego, a cytaty niejawne będą traktowane jako plagiat.
W przypadku podejrzenia o plagiat IKŚiO PAN podejmuje kroki zgodne z zasadami COPE (patrz: https://publicationethics.org/resources/flowcharts).

LINK DO DIAGRAMÓW: „SPOSÓB POSTĘPOWANIA W PRZYPADKU PODEJRZENIA O PLAGIAT” a, b

Sfabrykowanie danych

Sfabrykowanie danych jest jedną z form nierzetelności naukowej i występuje, kiedy badacz podaje lub raportuje wyniki prac badawczych, które nie miały miejsca lub dowolnie zmienia wyniki przeprowadzonych badań.
W przypadku podejrzenia o sfabrykowanie danych w manuskrypcie złożonym w naszych wydawnictwach, IKŚiO PAN podejmuje kroki zgodne z zasadami COPE (patrz: https://publicationethics.org/resources/flowcharts).

LINK DO DIAGRAMÓW: „SPOSÓB POSTĘPOWANIA W PRZYPADKU PODEJRZENIA O SFABRYKOWANIE DANYCH” a, b

Nieuzasadnione dopisywanie autorów lub pomijanie rzeczywistych autorów

Wydawnictwa IKŚiO PAN przyjmują definicję Autora manuskryptu za Recommendations of International Committee of Medical Journal Editors; wedle w/w źródła  Autor to osoba, która:
- dokonała istotnego wkładu w koncepcję lub projektowanie pracy lub wkładu w dokumentację, analizę lub interpretację danych wykorzystanych w manuskrypcie;
- przygotowała manuskrypt lub wprowadziła do niego krytyczne uwagi ważne dla wartości intelektualnej dzieła;
- ostatecznie zatwierdziła wersję do publikacji;
- wyraziła zgodę na odpowiedzialność za wszystkie części pracy, zapewniając o dokładności i integralności badań oraz rozwiązań w całym manuskrypcie.
Niezgodne z tą definicją jest dopisywanie tzw. autora gościnnego (ang. guest author) lub grzecznościowego (ang. gift author). Są to osoby, które w niewielkim stopniu lub wcale nie angażowały się w badania i przygotowanie manuskryptu. Za nieetyczne IKŚiO PAN przyjmuje również zjawisko tzw. autora-widmo (ang. ghost author), czyli pominiętych na liście autorów osób, które kwalifikowały się do autorstwa (np. z racji zajmowania się dokumentacją, analizą lub interpretacją danych). IKŚiO PAN działa także na rzecz wyeliminowania zjawiska pisarzy-widmo (ang. ghost writers), którzy tworzą teksty na zlecenie, choć nie są wymienieni jako ich autorzy.
Aby zapewnić uczciwe i jednoznaczne zasady w w/w kwestiach dotyczących autorstwa, IKŚiO PAN stosuje postępowanie zgodne z procedurami COPE (patrz: https://publicationethics.org/resources/flowcharts).

LINK DO DIAGRAMÓW: „SPOSÓB POSTĘPOWANIA W PRZYPADKU PODEJRZENIA O „NIEUZASADNIONE DOPISYWANIE AUTORÓW LUB POMIJANIE RZECZYWISTYCH AUTORÓW” a, b, c, d oraz DIAGRAMU „SPOSÓB POSTĘPOWANIA W PRZYPADKU PODEJRZENIA O AUTORSTWO WIDMO, GOŚCINNE LUB GRZECZNOŚCIOWE”

Nieujawniony konflikt interesów

Konflikt interesów występuje, kiedy formalna i merytoryczna ocena nadesłanego manuskryptu może zostać zaburzona w wyniku relacji zachodzących pomiędzy Autorem a osobami odpowiedzialnymi za recenzję nadesłanego tekstu lub przygotowanie manuskryptu do publikacji. Konflikt interesów może mieć podłoże finansowe lub personalne.
Konflikt interesów jest częściowo wykluczany w przypadku czasopism, gdzie stosowane są anonimowe recenzje. Jednak zarówno pracownicy redakcji, jak i recenzenci są zobowiązani do niezwłocznego zgłoszenia Redaktorowi naczelnemu, Redaktorowi serii lub Kierownikowi Działu Wydawniczego IKŚiO PAN, na wszystkich etapach pracy nad publikacją manuskryptu, informacji o wystąpieniu konfliktu interesów.
W przypadku podejrzenia o zaistnienie nieujawnionego konfliktu interesów wydawnictwa IKŚiO PAN stosują procedury zgodne z zasadami COPE (patrz: https://publicationethics.org/resources/flowcharts).

LINK DO DIAGRAMÓW: „SPOSÓB POSTĘPOWANIA W PRZYPADKU, GDY RECENZENT PODEJRZEWA NIEUJAWNIONY KONFLIKT INTERESÓW (KI) W ZGŁOSZONYM MANUSKRYPCIE” oraz „SPOSÓB POSTĘPOWANIA W PRZYPADKU GDY CZYTELNIK PODEJRZEWA NIEUJAWNIONY KONFLIKT INTERESÓW (KI) W OPUBLIKOWANYM ARTYKULE”

Inne nieetyczne działania

Wszelkie skargi, komentarze i uwagi, mogące wskazywać na występowanie działań nieetycznych przy powstawaniu manuskryptów, ich obróbce przez redakcje, w trakcie ich recenzowania (np. poprzez przywłaszczenie sobie pomysłu lub danych pochodzących z ocenianego manuskryptu) i publikacji są rozpatrywane przez Redaktora naczelnego, Redaktora serii bądź Redaktora konkretnego dzieła, zgodnie z procedurami COPE (patrz: https://publicationethics.org/resources/flowcharts).

LINK DO DIAGRAMÓW: „SPOSÓB POSTĘPOWANIA W PRZYPADKUPODEJRZENIA, ŻE RECENZENT PRZYWŁASZCZYŁ SOBIE POMYSŁY LUB DANE AUTORA”, „JAK ODPOWIDAĆ DEMASKATOROM, KTÓRZY ZGŁOSILI SWOJE ZASTRZEŻENIA BEZPOŚREDNIO” oraz „JAK ODPOWIDAĆ DEMASKATOROM, KTÓRZY ZGŁOSILI SWOJE ZASTRZEŻENIA ZA POŚREDNICTWEM MEDIÓW SPOŁECZNOŚCIOWYCH”

Wszystkie diagramy, do których linki zostały zamieszczone w niniejszym opracowaniu są materiałami Committee on Publication Ethics (COPE: https://publicationethics.org/), wykorzystanymi zgodnie z licencją Creative Commons Attribution-Non-commercial-No Derivative Works (http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0/):
FLOWCHARTS (https://publicationethics.org/resources/flowcharts). Pierwotnie opracowane dla COPE przez Liz Wager z Sideview (www.lizwager.com) © 2015 Committee on Publication Ethics (CC BY-NC-ND 3.0) Tłumaczenie: Ewa Rozkosz i Sylwia Ufnalska, POLISH FLOWCHARTS.