Wspomnienie

Prof. dr hab. inż. arch. Rafał Czerner

(3.03.1958-3.05.2024)

       Ze smutkiem żegnamy Rafała Czernera, nie tylko otoczonego estymą profesora, kierownika Katedry Historii Architektury, Sztuki i Techniki na Wydziale Architektury Politechniki Wrocławskiej, który służył nam swą życzliwą pomocą i wsparciem zasiadając przez dwie kadencje w Radzie Naukowej naszego Instytutu, ale przede wszystkim towarzysza prac archeologicznych w Egipcie, które nagle stały się już tylko wspomnieniem…

   Zapamiętamy go jako utalentowanego, wszechstronnie wykształconego architekta współpracującego z polskimi misjami odsłaniającymi obiekty reprezentujące tradycję faraońską, a także kulturę klasyczną.

       Dziękujemy mu za udział w latach 1985-1989, 1991-1996, 2000 w misji prowadzącej prace studyjne i rekonstrukcyjne w świątyni Totmesa III w Deir el-Bahari, zniszczonej kompletnie przez trzęsienie ziemi, której architektoniczne rozpoznanie było wielkim wyzwaniem. Nie zapomnimy zażartych dyskusji dotyczących niezwykle skomplikowanych problemów oryginalnej i przebudowanej formy świątyni Totmesa, gdzie w kreatywny sposób ścierało się doświadczenie architekta z teoriami egiptologów. Wyniki badań Rafała Czernera przedstawiane przez niego na Międzynarodowych Kongresach Egiptologów, czy to w Turynie w 1991 r., czy na Rodos w 2008 r., odnotowywane były z największym uznaniem.

     Był wytrawnym badaczem i konserwatorem architektury kompleksu miejskiego odkrytego na wybrzeżu Morza Śródziemnego w Marina el-Alamein. Specyfikę dekoracji architektonicznej tego egipskiego miasta z okresów hellenistycznego i rzymskiego najpełniej przedstawił w monografii The Architectural Decoration of Marina El-Alamein (Oxford, Archeopress 2009). Przez wiele lat uczestniczył w pracach Polsko-Egipskiej Misji Konserwatorskiej Najwyższej Rady Starożytności Arabskiej Republiki Egiptu, Politechniki Wrocławskiej i Uniwersytetu Warszawskiego, od 2011 r., po odejściu Stanisława Medekszy, do 2018 r., jako jej kierownik. W 2021 r. Rafał Czerner otworzył nowy rozdział, objął prowadzenie Polsko-Egipskiej Misji Konserwatorskiej El Darazya / Marina el-Alamein Najwyższej Rady Starożytności Arabskiej Republiki Egiptu i Politechniki Wrocławskiej. Tak jak podczas wcześniejszych prac w Marina el Alamein, także w tej misji partnerowała mu żona, Grażyna Bąkowska-Czerner.

    Umiejętności zawodowe i zalety charakteru były jego naturalnymi atutami, dzięki którym pracował z sukcesami, nie szukając niepotrzebnego rozgłosu, interesując się jednocześnie światem starożytnym i architekturą oraz urbanistyką czasów późniejszych.
Żegnając Rafała Czernera nie sposób nie wspomnieć jego uroku osobistego, życzliwości dla kolegów, studentów, emanowania spokojem i wysoko cenionego poczucia humoru. Dzięki niemu długie okresy trwania misji archeologicznych odbywające się nierzadko w ciężkich warunkach, stawały się lżejsze i łatwiejsze do przeżycia.

Monika Dolińska
Ewa Laskowska-Kusztal
Barbara Lichocka